(j. niemiecki Wolfram, Wohlborn, dawniej civitas Wolwrami, Wolwram, Nowe Miasto Wolwramów) – miasto w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej, leży na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na źródliskowym obszarze Białej Przemszy nad Pokrzywianką i Centarą w obniżeniu, zwanym od tego miasta Bramą Wolbromską.

Warto zobaczyć:

Układ centrum miasta z okresu lokacji (XIV wiek), z kwadratowym rynkiem. W rynku i przy sąsiednich uliczkach zachowane domy (1 połowa XIX wieku)  

Barokowy kościół św. Katarzyny (XV wiek), przebudowany 1638 – 1664 z wykorzystaniem murów gotyckich, rozbudowany (po 1945)

- dzwonnica

Plebania – dawny klasztor kanoników regularnych (XVII wiek)

Modrzewiowy kościół szpitalny Niepokalanego Poczęcia NMP (Mariacki) (1638), konstrukcji zrębowej,  ul. Mariacka / Kościuszki

- gotycki posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem (XVI wiek)

Pomnik Jana Kilińskiego (1926 VI 11) ufundowany przez cech szewski, Rynek

Tablica pamiątkowa (1947), ul. Straconych 20, na miejscu rozstrzelania przez hitlerowców 20 osób schwytanych 26 I 1943 roku w łapance ulicznej

Wieża strażnicy OSP (1893), ul. Strażacka

Kapliczka Jezusa Frasobliwego (1918), ul. Miechowska, według tradycji postawiono ją w miejscu, gdzie odpoczywał marszałek Józef Piłsudski po walkach pod Krzywopłotami

Fragment dawnego cmentarza żydowskiego, ul. Skalska

Parterowy budynek dawnej szkoły żydowskiej (chederu) wzniesiony na planie prostokąta. Częściowo zachował się wystrój zewnętrzny. Część otworów okiennych została zamurowana. Całość jest nakryta dachem dwuspadowym. Budynek wykorzystywany jest obecnie jako magazyn, ul. Krótka