Dzisiejsza data:

Kościół pod wezwaniem Trójcy Św. w Nowym Korczynie

Parafia została wydzielona z parafii Stary Korczyn około połowy XIII wieku.

            Pierwotny kościół był wzmiankowany po raz pierwszy w 1326 roku. Około 1470 wybudowano drewniany. Od 1585 przez jakiś czas był on świątynią jezuicką (zakonnicy otworzyli tu kolegium). Obecny, zapewne z XVI wieku, został całkowicie przebudowany po 1608, konsekrowany w 1659 (nosił wówczas wezwanie Trójcy Św., św. Elżbiety i św. Wawrzyńca). Według A. Spiechowicz drewniany kościół spłonął w 1608, murowany wybudowano w latach 1610 - 1634. W latach 1975 - 1992, duszpasterstwo parafialne sprawowali ojcowie franciszkanie konwentualni, obecnie księża diecezjalni. Kościół jest filią parafii św. Stanisława.

Jest on gotycko-renesansowy, z dwiema wczesnobarokowymi kaplicami i jedną z XVIII wieku. Orientowany, murowany z cegły i otynkowany. Prezbiterium jest wydłużone, trójprzęsłowe, zamknięte wielobocznie. Od północy przylega do niego piętrowa zakrystia z ćwierćkolistą wieżyczką od wschodu, mieszczącą schody do skarbczyka na piętrze. Od wschodu i południowego wschodu dwie kaplice Ogrójcowe.

Nawa jest prostokątna, szersza od prezbiterium, czteroprzęsłowa. Przylegają do niej od północy kolejno: kaplica Matki Boskiej Różańcowej (stykająca się z zakrystią) oraz kaplica św. Jana Kantego, wzniesiona lub przebudowana zapewne w XVIII wieku. Od zachodu łączy się ona z przedsionkiem z 1. połowy XVII wieku. Od północnego zachodu, na styku nawy i kaplicy znajduje się prostokątna wieżyczka, górą ćwierćkolista, mieszcząca schody na chór muzyczny i strych kościelny. Przy nawie od południa jest kaplica Pana Jezusa z przybudówką, może dawnym przedsionkiem.

Na zewnątrz kościół jest opięty skarpami. Na skarpie nawy od południa znajduje się rzeźbiona głowa Chrystusa, na skarpie zakrystii od wschodu jest zatarty napis renesansowy i data 1575, na skarpie kaplicy św. Jana Kantego widnieje data 1852. Kościół posadowiony jest na profilowanym cokole, pod dachem biegnie profilowany, kamienny gzyms. Północna ściana kaplicy św. Jana Kantego rozczłonkowana jest zdwojonymi pilastrami.

Fasada z około 1630 wsparta jest na narożach skarpami, zwieńczona trójkątnym, trójkondygnacyjnym szczytem, zazębionym, z kamiennymi obeliskami po bokach. Poszczególne kondygnacje szczytu rozczłonkowane są pilastrami. W dolnej kondygnacji znajdują się wnęki z rzeźbami św. św. Elżbiety, Mikołaja i Wawrzyńca oraz herby Nowego Korczyna i Krakowa (?). W środkowej jest wnęka z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz herby Korab i Syrokomla. Na osi fasady znajduje się kamienny, późnorenesansowy portal (1634), z napisem na nadprożu i orłem polskim z herbem Snopek Wazów. Wschodni szczyt nawy, o falistej linii, zwieńczony jest kamienną wieżyczką.

Zachodnia ściana przedsionka, współczesna fasadzie i stanowiąca z nią jedno lico, zwieńczona jest półszczytem rozczłonkowanym pilastrami i płycinami, z obeliskami. Wejście do przedsionka obramione jest wczesnobarokowym portalem, zwieńczonym wolutowo. Powyżej są dwa owalne okna (jedno zamurowane).

Ogrójce znajdujące się od wschodu, między skarpami, są kamienne, otwarte arkadami filarowymi, ogrodzone kamiennymi parapetami. W Ogrójcu wschodnim jest rzeźba Chrystusa w Ogrójcu, kamienna, barokowa. Ogrójec od południowego wschodu jest wczesnobarokowy, ze zwieńczeniem wolutowo-obeliskowym, na którym są rzeźby półleżących aniołów, u szczytu rzeźba św. Kingi.

Dachy na kościele są dwuspadowe, strzeliste, na kaplicy św. Jana Kantego pulpitowy. Okna w prezbiterium są wąskie, ostrołukowe. Wejście w przybudówce od południa obramione wczesnobarokowym portalem (początek XVII wieku) – kamiennym, rustykowanym, z hierogramem IHS w glorii. Drzwi są żelazne, w skośną kratę, z barokową antabą.

Wewnątrz nawa i prezbiterium nakryte są sklepieniami kolebkowymi z lunetami, na gurtach (spływy w prezbiterium wsparte na rzeźbionych konsolkach), z dekoracją stiukową. W prezbiterium stanowią ją motywy geometryczne, ramowe, z późnorenesansowymi ornamentami. Te w nawie są podobne, z ornamentami wczesnobarokowymi i herbami Radwan, Prus II, Habdank, Syrokomla oraz herbem Nowego Korczyna. Ściany nawy i prezbiterium podzielone są pilastrami.

Kaplica św. Jana Kantego i przedsionek mają sklepienia kolebkowe z lunetami. W zakrystii są trzy przęsła kolebkowe z lunetami, na gurtach, z ramowo-listwową dekoracją stiukową. Tęcza jest półkolista, z barokowo wygiętą belką i barokowym krucyfiksem (XVII wiek). Odrzwia z prezbiterium do zakrystii marmurowe, wczesnobarokowe. Kaplice Matki Boskiej i Pana Jezusa są otwarte do nawy półkolistymi arkadami, kaplica św. Jana Kantego niewielkim przejściem arkadowym.

Ołtarz główny jest barokowy (1692), dwukondygnacyjny, w obu kondygnacjach ujęty kolumnami. W dolnej pomiędzy kolumnami znajdują się figury św. Ignacego i św. Franciszka Ksawerego. Pośrodku jest obraz Ukrzyżowania, nad nim obraz Zdjęcia z krzyża (XVII/XVIII wiek), w zwieńczeniu Chrystus w Ogrójcu. Barokowe tabernakulum ma kształt centralnej świątynki z kopułą. W ołtarzu są dwa późnobarokowe relikwiarze (XVII wiek).

Dwa ołtarze boczne są późnobarokowe (2. połowa XVII wieku), z obrazami św. Walentego, Matki Boskiej Dobrej Opieki (z postaciami papieża, cesarza, króla oraz różnych dostojników) z 2. ćwierci XVII wieku oraz św. Józefa (XVIII wiek).

Ambona z rzeźbami świętych jest wczesnobarokowa (około połowy XVII wieku), marmurowa chrzcielnica z blaszaną pokrywą barokowa (XVII wiek), dwie przyścienne kropielnice i mała kropielniczka marmurowe, barokowe (XVII lub XVIII wiek).

Barokowe stalle (2. połowa XVII wieku) są połączone z boazerią ścian prezbiterium. Znajdują się na nich malowane sceny alegoryczne i historyczne związane z zakonem jezuitów oraz obrazy świętych, Matki Boskiej z Dzieciątkiem i Ukrzyżowania. Ustawione są na nich także barokowe rzeźby Matki Boskiej, zakonników i dwóch świętych.

W kościele znajdują się dwa późnobarokowe konfesjonały (XVIII wiek). W zakrystii rzeźbiona, barokowa szafa (XVII wiek), późnobarokowa komoda z szafką na naczynia liturgiczne (około 1700), żelazna skrzynia z XVII wieku.

Na wyposażeniu są późnobarokowe obrazy: Matki Boskiej Różańcowej ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską oraz portretem fundatora; świętych Kryspina i Kryspiniana; św. Antoniego Pustelnika; haftowany obrazek św. Kingi z 1. połowy XVIII wieku. Do tego rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego o charakterze barokowo-ludowym i kamienna rzeźba św. Floriana o charakterze późnobarokowym. Także dwa barokowe relikwiarze (św. Euzebiusza i św. Konstantyna) – drewniane, w kształcie sarkofagów z rzeźbami tychże świętych i kilka barokowych krucyfiksów.

W ściany wmurowane są marmurowe epitafia: barokowe ks. Pawła Smolickiego (zm. 1676), proboszcza nowokorczyńskiego; późnobarokowe rodziny Żukowskich (około 1700); Szczęsnego Romera, zapewne z XVIII wieku. Także marmurowa tablica erekcyjna kościoła (1608), kamienna, barokowa tablica jego konsekracji (1650) oraz kamienna, barokowa tablica nadania odpustu (1660).

Wśród naczyń liturgicznych są między innymi dwa późnogotyckie kielichy (około 1500 i około 1520), kielich renesansowy (1537) – z czterema płaskorzeźbionymi głowami o charakterze antycznym na nodusie, rokokowy pacyfikał, metalowe relikwiarze (w tym późnobarokowy św. Tekli i rokokowy św. Jana Kantego). Do tego bogaty zbiór szat liturgicznych, w tym cztery haftowane ornaty, kilkanaście ornatów z tkanin, dalmatyki, kapy, welum, bursy, stuły i manipularze (wszystko z XVII - XVIII wiek).

Biblioteka zakonu jezuitów obejmuje około dwieście tomów dzieł teologicznych, przeważnie z XVI wieku, niektóre wydane w Wenecji i Kolonii, w renesansowych oprawach skórzanych, ponadto rękopisy. Są tu także mszały i inne dzieła z XVIII wieku.

W obrębie cmentarza przykościelnego stoi kamienna figura św. Floriana na kolumnie (XVIII/XIX wiek). Dzwonnica pochodzi z 1889 roku.

Komentarze obsługiwane przez CComment