Dzisiejsza data:

           Tuż obok położony jest tzw. Dom Długosza, obecnie siedziba sandomierskiego Muzeum Diecezjalnego. Wzniósł go w 1476 Jan Długosz, wówczas kanonik sandomierski, dla kolegium mansjonarzy erygowanego w 1470 roku. W ich posiadaniu dom był do 1819, kiedy to kolegium rozwiązano. Został on zniszczony w czasie potopu szwedzkiego, wkrótce odbudowany. W latach 1934 - 1935 gruntownie odnowiony przez Franciszka Mączyńskiego, wraz z rekonstrukcją dachu, szczytów i detali oraz adaptacją wnętrz na potrzeby muzeum.

Dom jest gotycki, murowany z cegły w układzie polskim (z rombowymi wzorami z zendrówek), na wysokim podmurowaniu kamiennym. Obramienia otworów są ciosowe. Budynek ma rzut wydłużonego na osi wschód-zachód prostokąta, dwie kondygnacje plus piwnice.

Wnętrze pośrodku zajmuje obszerna, prawie kwadratowa sień na przestrzał. Z niej, w grubości muru wyprowadzone są wąskie, sklepione kolebkowo schody na piętro i do piwnic, z kamienną poręczą. Przy sieni od wschodu jest nowa klatka schodowa i duża izba. Od zachodu korytarz na osi podłużnej, po jego bokach pierwotnie zapewne po dwa pomieszczenia. Na piętrze nad sienią znajduje się wielka izba (zapewne refektarz), po bokach po dwie izby w układzie dwutraktowym. Pomieszczenia w przyziemiu i na piętrze nakryte są belkowanym stropem, w jednej z izb przyziemia belki są ozdobnie profilowane. Na sosrębie w sieni widnieje data 1658. Piwnice sklepione są kolebkowo.

Wysoki dach ujęty jest od wschodu i zachodu ceglanymi szczytami, szczyty rozczłonkowane ostrołukowymi blendami. Wszystkie portale i obramienia prostokątnych okien zostały odkute w 1934 na wzór pierwotnych, późnogotyckich (ich relikty wmurowano w ściany), są profilowane. Portale są ostrołukowe (wejściowy od północy, tzw. długoszowy ma prostokątnie wycięte nadproże), okna prostokątne, kilka bliźnich laskowanych. Nad portalem od południa wisi kamienna, płaskorzeźbiona tablica fundacyjna w profilowanym obramieniu, z herbem Wieniawa Długosza i minuskułową inskrypcją.

Zbiory muzeum, gromadzone od początku XX wieku, mieściły się najpierw w budynku seminarium duchownego (dawny klasztor benedyktynek). W 1937 Karol Estreicher junior zorganizował obecną ekspozycję w Domu Długosza. Obejmuje ona zabytki sztuki z terenu Sandomierza i ziemi sandomierskiej. Składają się na nie znaleziska archeologiczne (głównie ceramika wczesnośredniowieczna); detale architektoniczne (wśród nich XIII-wieczne, dekorowane cegły z kościoła św. Jakuba); obrazy z XV – XVI wieku (w tym między innymi Matka Boska z Dzieciątkiem i św. Katarzyną Aleksandryjską Łukasza Cranacha Starszego oraz gotyckie Trzy Święte – dawna nastawa ołtarzowa); malarstwo religijne polskie i włoskie oraz portrety polskie z XVII - XVIII wieku; obrazy z XIX wieku; rękopisy; rzeźby (między innymi kamienna, romańska figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem, z kościoła w Goźlicach oraz kilkanaście rzeźb gotyckich); zabytki rzemiosła artystycznego z XV – XVIII wieku (meble, wyroby kowalskie, broń itp.); tkaniny i hafty, głównie szaty liturgiczne (w tym ornaty z XV - XVI wieku) itd.

Jeden z najcenniejszych eksponatów to relikwiarz Krzyża Świetego, złożony z dwóch części. Krzyż roboty nadreńskiej z około 1330 został ofiarowany kolegiacie sandomierskiej przez Władysława Jagiełłę po bitwie pod Grunwaldem. Stopa, trzon z nodusem i prostokątna puszka na relikwie są roboty krakowskiej (około 1470). Ramiona krzyża zdobione są ażurowymi maswerkami, kamieniami i koralami oraz pięciolistnymi emaliowanymi medalionami ze scenami z Męki Pańskiej. Na stopie ryte herby, w niszach architektonicznego nodusu figurki świętych.

Komentarze obsługiwane przez CComment