Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Orawce
Pierwotny został wzniesiony w 1614 jako protestancki.
Budowę obecnego zaczęto około 1650, staraniem ks. Jana Szczechowicza. Była to pierwsza katolicka świątynia Górnej Orawy. Kościół był wielokrotnie odnawiany i przekształcany, między innymi na początku XVIII wieku, w 1728 (dobudowa murowanej kaplicy Matki Boskiej Bolesnej), w 1901, 1926 - 1927, 1934 - 1935. Ostatni remont przeszedł w latach 1998 - 2002. To jeden z najcenniejszych kościołów drewnianych na Podtatrzu.
Kościół jest orientowany, drewniany o konstrukcji zrębowej, z wieżą na słup. Ściany i dachy są pobite gontem. Prezbiterium jest wydłużone, węższe od nawy, zakończone wielobocznie. Szersza nawa jest prostokątna. Przy prezbiterium od północy jest zakrystia, od wschodu, na osi murowana kaplica Matki Boskiej Bolesnej. Ma ona wieloboczne zakończenie i przybudówkę w rodzaju zakrystii od północy. Przy nawie od południa jest nowsza drewniana kruchta. Na wspólnym dachu kościoła i kaplicy, pokrytym gontem, wznosi się nowa wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona ostrosłupowym hełmem z latarnią. Od zachodu jest wieża wsunięta do połowy w nawę. Ma ona pochyłe ściany, nadwieszoną izbicę i ostrosłupowy hełm z czterema wieżyczkami na narożnikach. Pierwotnie stała ona osobno, w 1901 została przeniesiona i wcielona do korpusu kościoła, wówczas nadbudowano izbicę.
Wewnątrz kościół przykryty jest stropami, w nawie z zaskrzynieniami. Tęcza jest półkolista, na belce krucyfiks oraz barokowe posągi Matki Boskiej, św. Jana Ewangelisty i św. Marii Magdaleny. Chór muzyczny jest wsparty na dwóch profilowanych słupach, jest z nim złączony boczny chórek, znajdujący się przy północnej ścianie nawy.
Wnętrze i niektóre sprzęty są ozdobione bogatą polichromią figuralno-ornamentalną, wykonaną w 1711, odnawianą na początku XIX wieku (zapewne przez malarza ks. Antoniego Tuszyńskiego). Treść malowideł stanowią miejsca związane ze św. Janem Chrzcicielem i sceny z jego życia. Są tu też medaliony z Chrystusem i apostołami, przeszło czterdzieści wizerunków Świętych czczonych na Węgrzech, herby osób związanych z historią Orawy: cesarza Ferdynanda III i arcybiskupa Jerzego Lippay'a de Zongor oraz rodziny Moniaków, motywy liściasto-kwiatowe, festony owocowe, na stropie barwne kasetony z rozetami. Na parapecie głównego chóru muzycznego są sceny ilustrujące dziesięć przykazań boskich (poprzez postaci w tradycyjnych strojach szlacheckich i chłopskich).
Ołtarz główny i dwa boczne, z szeregiem posągów Świętych, są późnobarokowe. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Jana Chrzciciela, w prawym bocznym obraz Ukrzyżowania. Ołtarz w kaplicy, z posągiem Pieta, jest barokowy. Tabernakulum z ołtarza głównego pochodzi z 1816 roku.
Ambona jest barokowa, z wizerunkami Ewangelistów i św. Jana Nepomucena. Organy wczesnobarokowe (1670), ufundowane przez cesarza Ferdynanda III. Stalle z malowanymi na zapleckach postaciami biskupów i opatów węgierskich, są późniejsze od reszty urządzenia. Ławki mają malowaną na przodach i bokach dekorację roślinną. Dwa malowane konfesjonały pochodzą z 1819, dwa skromniejsze z tego samego czasu, szafa-komoda z 1818 roku. Baldachim procesyjny jest rokokowy, ludowe jasełka pochodzą z XIX wieku.
W kościele znajdują się kamienne płyty nagrobne: ks. Wojciecha Borowicza (zm. 1696), ks. Jana Goday’a (zm. 1690), Petrowicza, ks. Jana Szczęchowicza, ks. Antoniego Tuszyńskiego (zm. 1829). Oraz barokowa płaskorzeźba Matki Boskiej w mandorli; kamień sądowy z Podszkla z zatartym napisem; monstrancja z gotycką oprawą puszki oraz barokowym nodusem i stopą; dwa kielichy: gotycki z nową stopą i w tzw. stylu rejencji; puszka barokowa; dwa pacyfikały: późnobarokowy i rokokowy, barokowa łódka na kadzidło; pięć haftowanych ornatów z XVII - XVIII ieku. i jeden z tkaniny (XVIII/XIX wiek). Jeden dzwon pochodzi z 1641 (został ulany przez Dawida Vessnitzera w Wiedniu), drugi z 1. połowy XIX wieku.
Dzwonnica jest drewniana, konstrukcji słupowej. Czworoboczna, z pochyłymi ścianami i pozorną izbicą. Daszek ma namiotowy, gontowy. Na froncie jest kapliczka z krucyfiksem.
źródła:
1. Ryszard Brykowski, Marian Kornecki, Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej, Wrocław 1984
2. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. 1 – woj., krakowskie, z. – powiat nowotarski, Warszawa