Kościół pod wezwaniem NMP Wniebowziętej w Tarnowie ,,na Burku”

Według Katalogu Zabytków… kościół ten istniał już w 1458 (R. Brykowski datuje go ogólniej, na XV wiek).

           Był odnawiany około 1621, staraniem kanonika Andrzeja Tarły. Później był jeszcze kilkakrotnie dość gruntownie remontowany, między innymi w latach 1852 - 1854 (wówczas przesunięto całą budowlę o około 10 m, ze względu na obsuwający się brzeg potoku), po 1910 (budowa wieży) i w 1965 (według projektu inż. arch. Lecha Stachowskiego). Modernizacja przyczyniła się do zniszczenia niektórych pierwotnych elementów (między innymi usunięto ostrołukowy portal główny i zastąpiono go współczesną kopią). Niemniej układ przestrzenny i małopolski system konstrukcyjny zaskrzynieniowo-więźbowy są w pełni czytelne. Zachował się też oryginalny detal architektoniczny (ostrołukowe portale i belki o szerokim fazowaniu).

            Kościół jest orientowany, drewniany o konstrukcji zrębowej. Prezbiterium zamknięte jest wielobocznie, od północy przylega do niego zakrystia. Szersza nawa jest prostokątna, z nowszą kruchtą od południa. Dach jest jednokalenicowy, stromy, pokryty gontem. Wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona żelazną chorągiewką z datą 1536 należy do najwcześniejszych znanych i datowanych sygnaturek (data według R. Brykowskiego). Od zachodu wznosi się wieża o konstrukcji słupowej, z izbicą i cebulastym hełmem z latarnią. Otwory wejściowe od zachodu i południa są ostrołukowe, w południowym są drzwi z ornamentalnym okuciem z XV wieku. Całość otacza kamienne ogrodzenie z gontowym zadaszeniem.

          Wewnątrz kościół przykryty jest stropami, w nawie z zaskrzynieniami, wspartymi na fazowanych belkach. Belka tęczy jest fazowana, na niej krucyfiks oraz posągi Nikodema i Józefa z Arymatei (XVII wiek). Na późnorenesansowym chórze muzycznym, zdobionym pilastrami (około 1621) widnieją malowane herby Teofili z Tarłów Ostrogskiej (kasztelanowej krakowskiej), Dominika Chryzostoma Ostrogskiego-Zasławskiego, papieża Grzegorza XV, Marcina Szyszkowskiego (biskupa krakowskiego), Tomasza Zamoyskiego (wojewody kijowskiego) i Katarzyny Zamoyskiej (wojewodziny kijowskiej). Polichromia pochodzi z okresu międzywojennego, została wykonana przez Tadeusza Terleckiego. Nawiązuje do renesansowych i barokowych malowideł z kościołów w Libuszy i Binarowej.

           Ołtarz główny jest rokokowy (2. połowa XVIII wieku), z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem – w typie Madonny z kościoła Bożego Ciała w Krakowie (XVI wiek), zwany obrazem Matki Bożej Szkaplerznej. Dwa ołtarze boczne to kopie średniowiecznych tryptyków z kościołów w Kamionce Małej i Brzezinach. Ambona jest barokowa (XVIII wiek). W kościele znajduje się barokowy krucyfiks (XVII wiek) oraz dwa drewniane relikwiarzyki z końca XVIII wieku.

źródła:

Ryszard Brykowski, Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV w., Wrocław 1981

T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T.1 – woj. krakowskie, z. 13 – powiat tarnowski, Warszawa 1953