Miasto i gmina w województwie śląskim (od 2002), w powiecie będzińskim, siedziba gminy, położony jest w Zagłębiu Dąbrowskim, na wschodzie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Warto zobaczyć:

Układ urbanistyczny (w granicach linii obwałowań)

Gotycki kościół Podwyższenia Krzyża i św. Mikołaja (1250), przebudowywany (XVIII-XX wiek):

- prezbiterium (połowa XIII wieku)

- nawa (XIII – XV wiek)

Plebania (połowa XVIII wieku)

Murowane ogrodzenie z bramą i stacjami drogi krzyżowej

Kaplica św. Jakuba (połowa XIX wieku), ul. św. Jakuba

- ogrodzenie

Cmentarz rzymsko – katolicki (XIX wiek)

- kaplica cmentarna ( początek XIX wieku)

- ogrodzenie z kostnicami

Ruiny zamku (2 połowa XIII – XV wieku), ul. Browarna / Staropocztowa

Drewniany dom (koniec XVIII wieku), ul. Kilińskiego 2

Dom (XVIII, XIX-XX wiek), ul. Kościelna 11

Drewniany dom (1 połowa XIX wieku), ul. Kozłowska 2

Drewniany dom (1843), ul. Kozłowska 32

Drewniany dom (2 połowa XIX wieku), ul. Kwartowska 17

Drewniany dom (I połowa XIX wieku), Mały Rynek 9

Drewniana karczma konstrukcji zrębowej (1771), Rynek 2

Dom (przełom XVIII/XIX wieku), Rynek 9

Drewniany dom (1857), Rynek 22

Dom (1878), Rynek 29

Drewniany dom (1 połowa XIX wieku), ul. Siewierska 20

Dom „Lamus” (XVI-XVIII wiek), ul. Zamkowa 9

Zabudowania dawnej walcowni (1825-26), ul. Walcowni 16-18:

- walcownia, obecnie wytwórnia wód gazowanych

- magazyn, ob. dom mieszkalny

- dom mieszkalny

- urządzenia hydrotechniczne

Zespół młyna wodnego (połowa XIX wieku), ul. Wąska 7:

- młyn wodny z budynkiem gospodarczym

- dom mieszkalny

- budynek gospodarczy

- kapliczka św. Jana

- urządzenia hydrotechniczne