Granice i położenie

Sejm unii lubelskiej zaprowadził podział rzeczypospolitej na trzy prowincje: dwie koronne – Wielkopolską i Małopolską i jedną litewską. Prowincje koronne dzieliły się na województwa i powiaty

           Prowincja małopolska składała się z województw właściwych małopolskich: krakowskiego z księstwami: oświęcimskim i zatorskim; z sandomierskiego, z lubelskiego, z podlaskiego, złożonego z ziem: drohickiej, mielnickiej i bielskiej; z Rusi Czerwonej to jest województwa ruskiego podzielonego na ziemie: 1. lwowską, 2. przemyską, 3. sanocką, 4. halicką 5. chełmską; z województw: bełskiego, wołyńskiego i podolskiego; z Ukrainy, w której skład wchodziły województwa: kijowskie, bracławskie i utworzone w roku 1635 czernichowskie.

           Obszar pierwotnej Małopolski, leżący w obecnych granicach Polski, stanowiły dzisiejsze województwa: małopolskie, lubelskie, świętokrzyskie i podkarpackie oraz części województw mazowieckiego (południowa), łódzkiego (wschodnia część) i śląskiego (wschodnia i północna część).

           Małopolska na zachodzie sięgała mniej więcej po linie rzek: Białej (granica między dawnymi diecezjami wrocławską i krakowską), Wisły, dolnej Przemszy, Brynicy, Liswarty - do ujścia do Warty, stąd granica Małopolski biegła na północy po Pilicę powyżej Szczekocin i w górę jej biegu oraz po linię łączącą Maciejowice i Sławatycze.

           Na wschodzie obejmowała dzisiejszą ziemię lubelską, chełmską i przemyską, od końca XVI wieku zaliczano do niej również ziemie ruskie Rzeczypospolitej.

           Północna część regionu to Niż Polski (południowa część Niziny Mazowieckiej oraz zachodni skrawek Polesia Lubelskiego). Środkowy pas krainy stanową Wyżyny i Kotliny (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Wyżyna Małopolska i Wyżyna Lubelska oraz Kotlina Sandomierska i Kotlina Oświęcimska.