Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej w Koprzywnicy

Pierwotny kościół według tradycji powstał w XII wieku, parafia istniała w 1277 roku.

           Murowana świątynia była wzmiankowana około 1470 roku. W latach 1693 - 1694 do gotyckiego kościoła przybudowano od południa barokową kaplicę Matki Boskiej Różańcowej, ufundowaną przez proboszcza Szymona Wojcieskiego (wg W. Grdenia i in. przebudowano też świątynię w stylu barokowym). W 1821 parafię przeniesiono do pocysterskiego kościoła pod wezwaniem św. Floriana. Opuszczony budynek został zamieniony na magazyn, zrujnowany i ostatecznie około połowy XIX wieku rozebrany na polecenie biskupa sandomierskiego Józefa Goldtmana, z wyjątkiem kaplicy. W latach 1872 - 1874 do kaplicy zamienionej na prezbiterium dobudowano od północy obecną nawę. Kościół został poważnie uszkodzony w 1915, podczas działań wojennych. Wyremontowany w latach 50. i 60. oraz współcześnie. Parafię przywrócono w 2000 roku.

            Jest on murowany, otynkowany. Prezbiterium (dawna kaplica) jest barokowe, na rzucie kwadratu, z zakrystią od wschodu. Nakryte jest spłaszczoną kolebką krzyżową. Pod nim znajduje się sklepiona krypta.

            Cokół na zewnątrz jest profilowany, ściany podzielone profilowanym gzymsem na dwie kondygnacje. Przy narożach są szerokie pseudopilastry. Okna w profilowanych obramieniach zamknięte są odcinkowo. Nad zewnętrznym wejściem do zakrystii wmurowany jest rzeźbiarski fragment późnorenesansowego zwieńczenia. Dachy dwuspadowe, nad prezbiterium z cebulastym hełmem, zrekonstruowanym około 1920 roku.

             Naroża wewnątrz są opilastrowane. Z nawy do prezbiterium prowadzi wielki, barokowy portal, wykonany w latach 1694 - 1695 przez Michała Pomana w Czernej, z czarnego marmuru dębnickiego inkrustowanego paczółtowickim. Półkoliście zamknięta arkada wejściowa ujęta jest jońskimi pilastrami dźwigającymi przerwany przyczółek, w którym znajduje się kartusz z hierogramem Marii, podtrzymywany przez putta. W arkadzie znajduje się kuta, żelazna krata z około 1695 roku. Do zakrystii prowadzi portal barokowy, z tego samego czasu, z marmuru dębnickiego, uszaty, z emblematem i literami ks. Szymona Wojcieskiego.

             Ołtarz główny jest późnorenesansowy (początek XVII wieku), bogato dekorowany. W nim obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII wieku, zakryty srebrną sukienką z emblematem i literami ks. Szymona Wojcieskiego. Kropielnica to dawne lavabo z marmuru dębnickiego, zapewne wykonane w 1694 - 1695 w Czernej. W muszlowej niszy w ścianie przy ołtarzu głównym stoi kamienna rzeźba proroka Melchizedecha w zbroi, z 1. połowy XVII wieku.

              W kościele znajduje się późnorenesansowe epitafium Urszuli Boguszównej (zm. 1588), córki Jana, kasztelana zawichojskiego - inskrypcyjne, z marmuru i piaskowca oraz barokowe epitafium ks. Szymona Wojcieskiego (zm. 1697), wystawione przez jego brata Stanisława, również proboszcza koprzywnickiego - z czarnego marmuru.

             Na cmentarzu przykościelnym znajduje się kamienne, profilowane, późnogotyckie nadproże (początek XVI wieku). W murowanej, ażurowej dzwonnicy z 1856 jest dzwon z 1725 roku.

źródła

W. Grdeń, M. Łygas, M. Winiarski, Małopolska droga św. Jakuba. Przewodnik, Pruszków 2010

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. III - woj. kieleckie, z. 11 - powiat sandomierski, Warszawa 1962