Dzisiejsza data:

Ruiny kościoła i dawny klasztor reformatów w Stopnicy – Kątach Starych

           Kościół i klasztor zostały wybudowane w 1639 z fundacji Krzysztofa Ossolińskiego, wojewody sandomierskiego, i jego żony Zofii z Wojsławic Cikowskiej. Prawdopodobnie według projektu Wawrzyńca de Senes – architekta zamku w Ujeździe. E .Wierzbicka podaje, że w 1639 zakończono jakiś etap budowy, co upamiętnia tablica wotywna znajdująca się pierwotnie na ścianie kościoła. Reformaci wprowadzili się do klasztoru w 1648, w tym samym roku konsekrowano kościół. Cały kompleks w zasadzie znalazł się w obrębie wsi Kąty.

Kościół był dość skromną, barokową, jednonawową budowlą z łamanego kamienia i cegły, otynkowaną, pokrytą dwuspadowym dachem z sygnaturką nad prezbiterium. Fasadą był zwrócony na północ. Miał cztery ołtarze i chór wsparty na kolumnach, wnętrze rozświetlały okrągłe i półkoliste okna.

W trakcie naprawy po uszkodzeniach z okresu potopu szwedzkiego wybudowano obok kapliczkę (1658), a następnie stacje Drogi Krzyżowej. Przedłużono też wschodnie skrzydło klasztoru (1682). U schyłku XVII wieku Stefan Bidziński, wojewoda sandomierski i dobroczyńca stopnickich reformatów, dobudował do kościoła od zachodu kaplicę, w której został pochowany on i jego krewni – Rupniewscy i Lubienieccy. Prawdopodobnie także z jego inicjatywy znalazły się w kościele relikwie męczenników (św. Magnusa, Honesta, Fausty i Konstancji), „pozyskane” w 1689 w Rzymie.

Kościół i klasztor zostały poważnie zniszczone przez pożar w 1723 roku. W następnych latach odbudowane, między innymi dzięki hojności Antoniego Lubienieckiego. W 1786 pokryto kościół nowym dachem, powstały malowidła i rzeźby. Kolejny remont przeprowadzono między innymi w latach 30. XIX wieku.

Oba budynki nie były wybitnymi osiągnięciami architektury barokowej i Kazimierz Stronczyński (w latach 1844 - 1855 stał na czele komisji rządowej, przeprowadzającej inwentaryzację zabytków w Królestwie Polskim) pominął je w swoim opisie. Za cenną uznawano jedynie kaplicę ufundowaną przez S. Bidzińskiego, a także kilka tablic nagrobkowych z XVII i XVIII wieku wmurowanych w ściany kościoła.

Kościół został zburzony prawie całkowicie w czasie działań wojennych w listopadzie 1944 roku. Jak podaje E. Wierzbicka, Niemcy wysadzili go ponoć ze względu na groźbę zawalenia. Po zakończeniu wojny nabożeństwa początkowo były odprawiane w refektarzu, w 1965 część pomieszczeń klasztoru przeznaczono na kościół, który służy do dziś. W 1979 klasztor został przejęty na nowicjat księży sercanów. W 1983 zmieniono wezwanie kościoła na św. Antoniego Padewskiego a trzy lata później utworzono tu parafię, wydzieloną z części parafii Stopnica.

Całość zabudowań otoczona jest kamiennym murem z bramą od północnego zachodu. Po stronie północnej znajduje się cmentarz przykościelny wydzielony osobnym, starym ogrodzeniem ze szczątkami kaplic na stacje Męki Pańskiej. Od wschodu jest dziedziniec z zabudowaniami gospodarskimi. Od południa i południowego zachodu ogród klasztorny założony około początku XVIII wieku, z kapliczką z 1658 i ruinami kościoła od południa, przy murze.

Komentarze obsługiwane przez CComment