Kościół pod wezwaniem św. Idziego w Giebułtowie

Według Długosza pierwszy kościół w Giebułtowie został ufundowany przez Judytę, żonę Władysława Hermana. Obecny zbudowano w 1600 lub 1604 z fundacji Jakuba Tomaszewskiego i jego żony Barbary Pisarskiej (według T. Chrzanowskiego i M. Korneckiego - Kaspra Giebułtowskiego, właściciela wsi).

           Jest on orientowany, murowany. Jednonawowy, z węższym prezbiterium, zakończonym półkolistą absydą. Przy prezbiterium od północy znajduje się zakrystia dobudowana około 1820, natomiast od południa kwadratowa kaplica. Przy nawie od południa jest kruchta.

           Kościół ma mało wyrazistych cech stylowych, ale zwracają uwagę elementy gotycyzujące. Fasada ujęta jest na narożnikach skośnymi skarpami i zwieńczona gładkim, schodkowym szczytem. Analogiczny szczyt wznosi się nad kruchtą. Wnętrze nakryte jest nowym stropem, jedynie w kaplicy jest sklepienie krzyżowo-żebrowe. Belka tęczy jest profilowana, na niej drewniany krucyfiks.

            Uwagę w kościele zwraca wystrój kamieniarski. W oknach, półkolistych (niektóre mają ościeża o profilach jakby gotyckich) kontynuuje on gotycką tradycję suchych laskowań. Stylowe są dwa, stosunkowo skromne, zewnętrzne portale kamienne o cechach bardziej manierystycznych niż renesansowych (początek XVII wieku). Półkoliście zamknięte wejście ma obramowanie rautowe. Silnie występujące belkowanie wsparte jest na wolutowych konsolach. Między belkowaniem umieszczone są kartusze herbowe fundatorów - Bończa i Szreniawa. Portal zachodni, bogatszy, zwieńczony jest aediculą z płaskorzeźbionym krucyfiksem i klęczącymi po bokach postaciami. Portal w kruchcie jest podobny do zachodniego, w miejscu płaskorzeźby znajduje się napis odnoszący się do budowy kościoła.

            Wewnątrz znajdują się późnorenesansowe freski (sprzed 1616). Na ścianie południowej scena męczeństwa św. Wojciecha, po jej bokach św. Jan Kanty i Matka Boska z Dzieciątkiem oraz św. Antoni Padewski i św. Ignacy. Na ścianie północnej św. Karol Boromeusz (?), Stygmatyzacja św. Franciszka, św. Dionizy i Święty nieznany oraz baldachim i fryz z festonów owocowych z medalionami. W kaplicy Męka Pańska, czterej ewangeliści, św. Dominik i św. Jacek. Jak piszą T. Chrzanowski i M. Kornecki - polichromia ta to prowincjonalna trawestacja niderlandzkich wzorów ornamentalnych, wpisanie w ich ramy tradycyjnych wątków ikonograficznych. Nowością w tematyce jest pojawienie się nowych, potrydenckich świętych: Ignacego Loyoli i Karola Boromeusza oraz późniejszego świętego Jana Kantego.

            Ołtarz główny jest rokokowy, znajduje się w nim obraz Matki Boskiej z 1623 roku. Ołtarz boczny jest barokowy (2. połowa XVII wieku), z krucyfiksem. Ambona pochodzi z 2. połowy XVII wieku, marmurowa chrzcielnica z 1666, barokowa ławka kolatorska z połowy XVII wieku. W kościele znajduje się żelazna skrzynia z XVII wieku, portret ks. Jana Grzybowskiego (proboszcza modlnickiego), namalowany przez Wojciecha Majerana w połowie XVII wieku, obraz św. Idziego pędzla Jana Nepomucena Danielskiego (1. połowa XIX wieku), posąg Matki Boskiej Bolesnej z 2. ćwierci XV wieku, krucyfiks i posąg św. Jana Ewangelisty (z tęczy) z 2. połowy XVII wieku, barokowy krzyż procesyjny z XVIII wieku. Do zabytkowego wyposażenia należą też monstrancja i kielich z około 1670 oraz renesansowy pacyfikał (początek XVII wieku). Dzwony pochodzą z 1575 i 1788 roku.

           W ścianę kościoła wmurowana jest kamienna płyta nagrobna nieznanego właściciela Przybysławic (zapewne Stanisława Oraczowskiego) i jego żony Barbary, prawdopodobnie kolatorów poprzedniego kościoła, z płaskorzeźbionymi postaciami zmarłych (1447). Inne kamienne płyty nagrobne i epitafijne: Gabriela Giebułtowskiego (zm. 1557) - renesansowa, Anny z Bronickich Tomaszewskiej (zm. 1572) - renesansowa, Barbary Giebułtowskiej (zm. 1595) - renesansowa, Katarzyny z Giebułtowskich Pawęckiej (zm. 1610) - późnorenesansowa, Kaspra Giebułtowskiego (zm. 1623) - barokowa.

                                                        Opracowała Marta Goździk

źródła:

1. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982

2. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. 1 – woj. krakowskie, z. 6 – powiat krakowski, Warszawa 1951