Kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja w Jerzmanowicach

Pierwotny, drewniany kościół we wsi został ufundowany przez Kazimierza Wielkiego w 1338 roku.

          Obecny, murowany wybudowano w latach 1827 - 1830. W 1851 przeniesiono do niego bibliotekę ówczesnego dekanatu skalskiego, liczącą kilkaset zabytkowych tomów. W 1876 kościół został przebudowany i powiększony, a w 1884 konsekrowany.

           Jest on klasycystyczny. Prezbiterium ma zwrócone ku zachodowi, zamknięte półkoliście. Na jego osi znajduje się zakrystia, ponad nią skarbczyk. Nawa jest prostokątna, o ściętych zachodnich narożnikach. Sklepienia w kościele są kolebkowe. Tęcza półkolista. We wschodniej części nawy znajduje się chór muzyczny, pod nim przedsionek.

           Fasada jest trójpolowa, z podziałami pilastrowymi. Pilastry podtrzymują belkowanie. Zwieńczenie stanowi trójkątny przyczółek wtopiony w attykę. W połowie wysokości fasady biegnie gzyms gurtowy. Wieżyczka na sygnaturkę ma kształt barokowy. Jak piszą T. Chrzanowski i M. Kornecki – fasada niewielkiego kościoła w Jerzmanowicach ma dobre proporcje, wyraźnie nawiązuje do dzieł klasycyzmu warszawskiego (kościół św. Stanisława w Szczepanowie).

            Ołtarz główny (w nim obraz NMP Niepokalanej z początku XX wieku) i dwa boczne ( św. Bartłomieja Apostoła i Ukrzyżowania Pana Jezusa) są klasycystyczne. W tym drugim jest barokowy, XVIII-wieczny krucyfiks.

            Chrzcielnica jest kamienna, z początku XIX wieku, kadzielnica klasycystyczna. W kościele znajduje się także gotycki posąg Chrystusa Zmartwychwstałego (początek XVI wieku) oraz epitafium Anny Zalasowiczowej (zm. 1627), mieszczki krakowskiej – drewniane, z malowaną Koronacją Matki Boskiej i portretem zmarłej.

            Do zabytkowego wyposażenia należy puszka z 1767 oraz dwa dzwony (z 1745 i 1748). Organy są XIX-wieczne. Dekoracja malarska jest współczesna, autorstwa Janusza Łęgowskiego. Zastąpiła ona wcześniejszą, wykonaną przez Jerzego Nowosielskiego.

                                                           Opracowała Marta Goździk

źródła:

1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. 1 - województwo krakowskie, z. 12 - powiat olkuski,

Warszawa 1953

2. Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982