Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny w Nowym Targu

Wzmiankowany był w 1327 roku.

           Obecny jest częściowo gotycki, z około 1346 (prezbiterium), częściowo barokowy, z 1606 (nawa wraz z kaplicą i wieżą). Kościół został gruntownie odrestaurowany w latach 1765 - 1766. Jest otoczony murem z dwoma wejściami i stacjami Drogi Krzyżowej. Jedno wejście prowadzi przez późnobarokową bramkę (z 1765), drugie przez dzwonnicę z 1701 roku.

           Kościół jest orientowany, murowany. Jednonawowy, z ramionami w rodzaju transeptu. Prezbiterium jest węższe od nawy, zamknięte ośmioboczną absydą. Oś nawy jest niezgodna z osią prezbiterium. Przy prezbiterium od północy jest piętrowa zakrystia, przy nawie od północy kaplica NMP Różańcowej, a od południa kruchta z 1. połowy XIX wieku. Od zachodu wznosi się wieża przebudowana w latach 1765 - 1766. Przy wieży od południa jest kapliczka Kalwarii, w niej posągi Chrystusa i dwóch łotrów na krzyżach.

           Wnętrze kościoła jest rozczłonkowane pilastrami, sklepione kolebkowo z lunetami, transept krzyżowo. Nad ostrołukową tęczą widnieje napis Fundata a Casimiro Magno Anno Domini 1346. Na zewnątrz budowla jest częściowo oskarpowana. Na południowej ścianie nawy jest fragment malowanego fryzu o motywach esownic i stylizowanej roślinności. W prezbiterium jest późnobarokowy portal z malowanym portretem ks. Józefa Sawickiego, prepozyta nowotarskiego i restauratora kościoła w 3. ćwierci XVIII wieku. W portalu są dębowe drzwi z 2. połowy XVIII wieku. W wieży jest portal z 1765 roku. Dachy kryte są gontem. Wieżyczka na sygnaturkę ma kształt barokowy. Wieża ma cebulasty hełm z latarnią (założony po 1794).

           Ołtarz główny i ołtarz boczny lewy przy tęczy są barokowe, zniekształcone przeróbkami. W głównym jest grupa Ukrzyżowania, na zasłonie XIX-wieczny obraz św. Katarzyny i obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa w widzeniu św. Małgorzaty M. Alacoque. W bocznym jest obraz Przemienienia i kurdybanowe antepedium w tzw. stylu rejencji. W ołtarzu bocznym w lewym ramieniu transeptu jest obraz św. Jana Kantego z XVIII wieku. Na lewej ścianie nawy umieszczony jest ołtarz z figurą św. Antoniego z Dzieciątkiem Jezus. Z prawej strony, przy tęczy znajduje się ołtarz św. Józefa, kopia barokowego ołtarza zniszczonego podczas pożaru w 1932 roku. Z prawej strony nawy jest ołtarz poświęcony św. Mikołajowi, św. Barbarze i Św. Teresie. W kaplicy Najświętszej Maryi Panny Różańcowe jest figura Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

            Ambona jest barokowa, ozdobiona postaciami Ewangelistów. Chór muzyczny drewniany, z malowidłami na parapecie (na siedmiu polach) przedstawiającymi stan duszy uciśnionej (początek XVIII wieku). Pod pierwszym i ostatnim malowidłem są podpisy: Panie przed Tobą wszelkie pragnienie moie, y wzdychanie moie nie jest tayne Tobie. W Psal. 37 oraz Me wchodź wsad zsługą twoim, albowiem nie każdy będzie usprawiedliwiony przed obliczem twoim. WP.11. Chrzcielnica z aniołkiem jako kariatydą jest barokowa (XVIII wiek). W zakrystii jest barokowa szafa z malowaną sceną Zwiastowania, cynowy lawaterz z XVIII wieku, feretron z 1720, chorągiew z XVIII wieku.

           W kościele znajduje się portret Józefa Sawickiego (obecnie na plebanii) z połowy XVIII wieku, barokowy krucyfiks, posąg Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej (kamienny, barokowy z XVII - XVIII wieku), posążek Matki Boskiej Wniebowziętej - kamienny, barokowy, płaskorzeźba z klęczącym kapłanem (barokowa z XVIII wieku). Z zabytkowych naczyń kościelnych: rokokowa monstrancja, dwa kielichy: barokowy (1602) i rokokowy (1776), relikwiarze: pięć rokokowych, jeden z końca XVIII wieku oraz drewniany, rokokowy, lampa wieczna o tradycjach rokokowych, naczynie na wodę święconą z 1790, misa chrzcielna ozdobiona głową M. Tuliusza Cycerona (XVI wiek), haftowany, barokowy ornat. Dzwon zegarowy z 1795 został ulany przez Jana Jerzego Knoblocha w Bańskiej Bystrzycy. Sygnaturka pochodzi z 1719 roku.

            Dzwonnica została wzniesiona lub gruntownie odnowiona w 1701 roku. Jest murowana, kwadratowa, dwukondygnacyjna, ze sklepioną sienią na przestrzał. Na zaokrąglonych narożnikach ujęta jest pilastrami. Hełm ma gontowy, w kształcie podwójnej bani, późniejszy. Na portalu frontowym widnieje data budowy, względnie przebudowy. W sieni jest krucyfiks oraz barokowe posągi Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty (XVII wiek), zapewne z tęczy kościelnej. Jeden dzwon został przelany w 1928 z dzwonu ulanego w 1795 przez Jana Jerzego Knoblocha w Bańskiej Bystrzycy, drugi pochodzi z 1745 roku. W ogrodzie kościelnym jest grota z przywiezioną z Lourdes figurą Matki Bożej.

źródła:

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. 1 - woj. krakowskie, z. 11 - powiat nowotarski, Warszawa 1951