Kościół pod wezwaniem św. Jana Kantego w Kętach

W 1648 wystawiono tu niewielką kaplicę. W 1715 rozbudowano ją w obecny kościół - dla uczczenia świętego, który urodził się właśnie w Kętach.

           Kościół jest orientowany, murowany, barokowy. Prezbiterium jest kwadratowe, z zaokrąglonymi wewnątrz narożnikami. Nawa prostokątna, trójprzęsłowa. Od północy jest piętrowa zakrystia. Ściany prezbiterium na zewnątrz są gładkie. Boczne ściany nawy ożywione prostokątnymi wgłębieniami, w nich okna w dwóch kondygnacjach (w ścianie północnej tylko w górnej kondygnacji). Fasada jest ozdobniejsza, podzielona parzystymi i pojedynczymi pilastrami oraz belkowaniem. Zwieńczona szczytem flankowanym parzystymi pilastrami i spływami. W polu środkowym fasady, ponad portalem, wymalowane jest ofiarowanie św. Jana Kantego przez rodziców Matce Boskiej. W polach bocznych są nisze z posągami św. Piotra i św. Pawła (1902). W szczycie jest nisza z posągiem św. Jana Kantego, ponad nią oko Opatrzności. Wieżyczka na sygnaturkę ma kształt barokowy. Wejście główne do kościoła (w fasadzie) jest prostokątne, z kamiennym obramieniem.

            Wnętrze rozczłonkowane jest parzystymi pilastrami, które podtrzymują przełamujące się nad nimi belkowanie. Sklepienie w prezbiterium jest kopulaste na pendentywach, w nawie kolebkowe z lunetami. Tęcza zamknięta półkolem, zaakcentowana zdwojonymi pilastrami. Znajduje się na niej krucyfiks oraz posągi Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty, barokowe.

            Ołtarz główny (1722) i dwa boczne (1726) są późnobarokowe. Ambona późnobarokowa (sprzed 1748), feretron rokokowy (1834). W kościele znajduje się barokowy krucyfiks i obrazy: Cudowne uzdrowienie mieszczki kęckiej Łucji Kajoszkowej (1648), Św. Jan Kanty z fundatorem obrazu ks. Grzegorzem Janem Zdziewojskim (1653.), portrecik Piusa VI na szkle (4. ćwierć XVIII wieku). Do tego posąg św. Jana Kantego (1714) - woskowy, w szatach z tkanin (nowszych, lecz wzorowanych na dawnych). Rzeźba została sporządzona dla upamiętnienia kanonizacji i ofiarowana Kętom przez obywateli i Akademię Krakowską w 1767 roku. Święty, profesor uniwersytetu krakowskiego, ubrany jest w togę i biret uszyte z czarnego atłasu. Ze sprzętów i naczyń kościelnych: srebrny relikwiarz św. Jana Kantego, w kształcie trumienki (1707); dwa drewniane relikwiarze w kształcie monstrancji, z blaszanymi oprawami puszek (około 1700); dwa haftowane ornaty (XVII i XVIII wiek); kapa z aksamitnego brokatu (Turcja, XVI - XVII wiek).

            W kościele znajdują się marmurowe epitafia prebendarzy i tutejszych dobrodziejów: ks. Marcina Oślińskiego i ks. Jana Pyzowicza (fundatora kościoła z 1715). Jest też marmurowa tablica na pamiątkę erygowania, ozdobienia i uposażenia kaplicy w 1648 przez Sykstusa Lubomirskiego. Oraz drewniana tablica na pamiątkę poświęcenia kościoła w 1781 przez Krzysztofa Szembeka.

źródła:

1. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982

2. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T.1 - woj. krakowskie, z. 1 - powiat bialski, Warszawa 1952