Dzisiejsza data:

Kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej w Bieździedzy

Jedną z najstarszych miejscowości Podkarpacia jest wieś Bieździedza.

           Potwierdzają to dokumenty pisane w Krakowie w 1123 roku i w 1125 roku oraz wydane przez legata papieskiego Kaliksta II, przeprowadzającego legację w Polsce, który za zgodą króla Bolesława Krzywoustego i syna Bolesława oraz biskupa krakowskiego Radosta zatwierdzał posiadłości klasztoru opactwa benedyktynów w Tyńcu między innymi Bieździedza, Pilzno, Brzostek, Klecie, Szebnie.

           W 1311 roku właścicielem wsi był rycerski ród Helwigów herbu Grzymała, który około 1320 roku wybudował pierwszy drewniany kościół i był on czynny aż do około 1374 roku. Nie wiemy, czy rozpadł się ze starości czy może spłonął. Wiadomo jednak, że w latach 1402-1409 wybudowano nowy kamienny kościół wraz ze stojącą nieopodal dzwonnicą (istniejącą do dziś) i murem okalającym cały przykościelny teren na którym znajdował się cmentarz. Następnie historia wsi Bieździedza po Helwigach wiąże się ze starym, szlacheckim rodem Broniowskich herbu Tarnawa. Kolejny właściciel - Wincenty Broniowski zwany "hreczkosiejem na kilku zagonach", gorący zwolennik reformacji, w 1560 roku powziął zamiar zamiany kościoła na zbór. Próby nie powiodły się a pisma kontrreformacyjne w kilku krajach podawały Bieździedzę jako przykład wierności katolicyzmowi. Kolejnymi właścicielami włości w Bieździedzy zostali Romerowie herbu Jelita. Był to ród szlachecki, który przybył na przełomie XVI/XVII wieku do wsi i zamieszkiwał tu aż do 1945 roku, kiedy to rozparcelowano majątek. To oni byli fundatorami dobudowanej do kościoła na początku XVII wieku kaplicy pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. W 1879 roku miał miejsce pożar, który strawił kościół i jego drewniane wnętrze. Utracone na zawsze zostały zabytkowe księgi przechowywane w skarbcu za zakrystią, spaliła się drewniana wieżyczka, drewniana powała, ołtarze, chór, organy, gobeliny, chorągwie. Dzięki nadzwyczajnej ofiarności parafian kościół w krótkim czasie został odremontowany. Wyposażony został w nową posadzkę (1880), dzwony: Stanisław, Florian i Jan (1881), ołtarz główny i do kaplicy(1882), chrzcielnicę (1885), maleńki chór (1887), organy (1888), boczne ołtarze Serca Jezusa i św. Józefa. Konserwator zabytków dla Galicji Zachodniej, Stanisław Tomkowicz raportował w 1893 roku: Kościół gotycki z kamienia łamanego, nie tynkowany, skarpy i szczegóły architektoniczne z ciosu. Portal główny z ciosu o typie budowli Długoszowych. Odrzwia boczne i do zakrystii skromniejsze, gotyckie. Dzwonnica gotycka, niska, osobno stoi.

           Wewnątrz świątyni znajduje się szereg zabytkowych nagrobków i epitafia upamiętniające fundatorów. W posadzce przed wielkim ołtarzem jest płyta grobowa z 1504 roku niewiadomego księdza. W kruchcie południowej mała tablica z czerwonego marmuru Joanny Romerowej z 1737 roku z herbami Habdank i Nieczuja oraz napisem: Joanna z Ankwiczów-Romerowa - podstolina pilźnińska – prosi - o jedno pozdrowienie - umarła dnia 28 lipca - roku pańskiego 1737. Na prawo od portalu wejściowego zewnątrz kościoła jest prostokątna tablica : Tu leży W.I.X.MICHAŁ- Z CHYSZOWA ROMER-Proboszcz Kollegaty Bobowskiey-Pleban Bieździecki żył lat 69- Umarł roku 1786-prosi o-, ZDROWAŚ MARYA.

           W kruchcie południowej znajduje się tablica z marmuru czarnego z napisem poświęconym Kazimierzowi (zm.1791) i Franciszce z Duninów Brzezińskich (zm.1809) Słowińskim. Na zewnątrz kościoła na ścianie zachodniej tablica: Ku uczczeniu pamięci Ks. Walentego Świrzowicza, plebanta tutejszego1812 r.

           W kaplicy Zwiastowania NMP z 1615 roku z 16-boczną zaokrągloną kopułą zwieńczoną 8-boczną latarnią umieszczone są trzy tablice. Z czarnego marmuru (przypalony od pożaru) poświęcony pamięci Rozalii z Oraczewskich Romerowej, zm. 1809 rok. Kolejna tablica z czarnego marmuru (przypalona od pożaru): Julianna, Antoniego i Rozalii Romerów córka, Kantego Słotwińskiego żona, zm. 1834. Na ścianie naprzeciw ołtarza, tablica z 1851 roku: D.O.M.- EDMUNDUS DE CHYSZOW- ROMER- natus in Bieździedza die XVII Sępy.A.D. MDCCLXXV(dalszy napis mówi, że pomnik postawiła żona, Salomea z Pilińskich).

           Bieździedza to ponad 700-letni zespół budowlany architektury sakralnej w diecezji rzeszowskiej.

źródła:

Estreicher K.: Bibliografia polska Kraków 1870-1952, T.13, s.358 Broniovius Martinus dr Biezdzfedea

Lechowski Kozioł A: Parafia Bieździedza w ciągu dziejów. Dokumenty i źródła, Rzeszów 1997

Łepkowicz P. i T.: Stanisława Tomkowicza inwentarz zabytków powiatu jasielskiego z rękopisów autora wydobyli i własnymi komentarzami opatrzyli Piotr i Tadeusz Łepkowiczowie Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2001, s.20-25

Parafia Bieździedza na stronie Diecezji Rzeszowskiej - historia

 

Komentarze obsługiwane przez CComment