Kościół pod wezwaniem Narodzenia NMP w Tarnowcu

Dekanat Jasło-Wschód

Diecezja rzeszowska

           Pięknie położona na Podkarpaciu wieś Tarnowiec, otoczona górami swój początek datuje na XIV wiek, choć znaleziska archeologiczne potwierdzają, że może nawet w X wieku był tu niewielki, obronny gród. Właścicielem Tarnowca był wówczas Pełka - kasztelan sądecki, chorąży krakowski, czego dowiadujemy się z aktu królewskiego z 1339 roku i prawdopodobnie on był fundatorem pierwszego kościoła. Właściciele wsi zmieniali się przez wieki – między innymi byli to: Galowscy, Dąbrowscy, Herburtowie, Skotniccy, Kuropatniccy, Pilińscy, Leszczyńscy i jeśli przechodzenie majątku z rąk do rąk nie było w tamtych czasach niczym nadzwyczajnym, to zbudowanie kolejno aż pięciu kościołów zasługuje na miano swoistego fenomenu.

           Pierwszy drewniany kościół z XIV wieku przetrwał do około 1600 roku. Podczas reformacji w 1575 roku za pozwoleniem właściciela Tarnowca - Jana Herbuta, na jakiś czas był tu zbór. Został on rozebrany jako sprofanowany przez heretyków i zniszczony. W jego miejsce wzniesiono nową, także drewnianą świątynię, która jednak nie przetrwała długo. Nie remontowana, zaniedbana, już w połowie XVIII wieku chyliła się ku upadkowi, by w końcu 1760 roku runął dach i kościół przestał istnieć.

           W 1763 roku konsekrowano nowy, murowano-drewniany kościół, w 1789 roku umieszczono w nim cudami słynącą rzeźbę Madonny z Dzieciątkiem, zwanej Węgierską a następnie Tarnowiecką. Wielki napływ pielgrzymów, także ze Słowacji i Węgier, których mała świątynia nie mogła pomieścić, skutkował budową nowego, obszernego kościoła. Około 1799 roku zakończono budowę a stary kościół rozebrano.

           Po I wojnie światowej, gdy liczba mieszkańców Tarnowca zwiększyła się, a pielgrzymi wręcz oblegali świątynię uznano, iż należy zbudować większy, piąty już kościół. Ten istniejący znów był zaniedbany i zniszczony, na wiernych sypały się tynki i kapała woda. W 1935 roku zaczyna się budowa nowej świątyni którą przerywa wybuch II wojny światowej. Po wojnie dokończono realizacji trzynawowej, wspartej na sześciu kolumnach, stylizowanej na wzór bazylik rzymskich tarnowieckiej świątyni.

           Kościół zbudowany został według projektu inż. architekta Józefa Baruta z Gorlic. Świątynia jest trzynawowym obiektem wzniesionym z cegły i otynkowanym, kryty blachą, z frontonem w formie portyku, podtrzymywanego przez sześć kolumn. Nad dachem świątyni wznosi się okazała wieża z tarczami zegarowymi na ścianach oraz niewielka wieżyczka na sygnaturkę. Po tak burzliwych dziejach obiektów kościelnych ocalały ledwie nieliczne elementy ich dawnego wyposażenia.

           Najcenniejszą bez wątpienia jest gotycka rzeźba Madonny z Dzieciątkiem z końca XV wieku. Podobno w XVI wieku znajdowała się ona w klasztorze karmelitanek w Jaśle, w 1785 roku, po pożarze klasztoru, przeniesiona do Tarnowca. Figura ma 153 cm wysokości i wykonana jest przez nieznanego artystę, (prawdopodobnie na Węgrzech) z drewna lipowego, pokrytego polichromią. Przedstawia stojącą Najświętszą Maryję Pannę, która trzyma na lewym ramieniu Dzieciątko Jezus, w prawej zaś berło. Twarz Matki Bożej jest piękna, radosna i pełna wdzięku. Maryja spogląda z głębokim zamyśleniem i miłością. Jej długie, złote włosy spływają na ramiona. Madonna odziana jest w czerwoną suknię z rękawami i złoty płaszcz z niebieskim podbiciem. Mały Jezus zupełnie nagi, delikatnie uśmiecha się i również z miłością patrzy w kierunku widza. U stóp Maryi artysta wyrzeźbił postacie trzech aniołów, z których środkowy trzyma półksiężyc.

           Oprócz tej rzeźby zachowała się również część wystroju barokowego z ostatniego, rozebranego kościoła. Wewnątrz świątyni na uwagę zasługują witraże przedstawiające historię kultu cudownej figury Matki Bożej Tarnowieckiej, świętych i błogosławionych, a także symbole odnoszące się do Prawd Wiary. Na mozaikach ściennych przedstawione są sceny z życia NMP i Jezusa Chrystusa.

             Od wieków przybywający do Tarnowca wierni modlitwą wypraszają potrzebne łaski. Sanktuarium słynie przede wszystkim jako miejsce modlitw w sprawach związanych z poczęciem i narodzinami dziecka.

źródła:

Bata A.: Jasło i okolice, Krosno 1996

Sanktuarium Matki Bożej Zawierzenia – Tarnowiec, sanktuariumtarnowiec.parafia (dostęp 2023-01-10)

Sanktuarium Matki Bożej Zawierzenia, polskaniezwykla.pl, (dostęp 2023-01-10)