Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Starym Żmigrodzie

Dekanat Stary Żmigród

Diecezja rzeszowska

           Stary Żmigród to wieś, która istniała już w połowie XIII wieku. Zalążkiem osady był gród z podgrodziem, które powstały na skrzyżowaniu szlaków handlowych prowadzących doliną Wisłoki na Ruś i Węgry, a świadczą o tym znajdujące się na wzniesieniu o nazwie Zamczysko ślady grodziska.

           Pierwsze wzmianki o parafii i kościele pochodzą z 1326 roku, kiedy to pobrano od miejscowego proboszcza Mikołaja daninę świętopietrza. Już wtedy w centrum wsi znajdował się drewniany kościół. Prawdopodobnie w 1474 roku parafia padła ofiarą napadu zbójeckiego pod dowództwem Tomasza Tharczy z Lipian. W wyniku tego napadu kościół spłonął. Wieś często padała łupem najeżdżających te tereny wojsk węgierskich, szwedzkich czy grup zbójnickich tzw. beskidników.

           Około 1500 roku wybudowano nowy, tym razem murowany kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. W 1544 roku wzniesiono na nim nową wieżę i ponownie go konsekrowano. W drugiej połowie XIX wieku dobudowano do obiektu kaplicę. Całość świątyni przebudowano i rozbudowano w stylu romańskim w latach 1924-1930 z inicjatywy ks. J. Beigerta. Materiałem budowlanym był kamień ciosany i cegła. Stropy i wiązania dachu drewniane. Dach pokryty blachą.

           W środku kościoła znajduje się ołtarz główny z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem, po bokach z figurami św. Jacka i bł. Czesława i dwa ołtarze boczne późnobarokowe. W najstarszej części kościoła podziwiać można późnogotycką, kamienną chrzcielnicę z XVI wieku, kamienny gotycki portal i stare drzwi. W kościele znajdują się relikwie św. Wojciecha i św. Stanisława.

           I ciekawostka...około 1569 roku kościołem filialnym w Starym Żmigrodzie zarządzał Jakub z Chodcza. Podejrzewany o to, że był zbiegłym z zakonu bernardynem. Parafianie odmawiali mu normalnych danin księżych, uiszczając jedynie małe opłaty na kolędę. Dlatego, by utrzymać rodzinę składająca się z konkubiny i pięciorga dzieci, ksiądz ten osobiście uprawiał niewielką rolę, pracując nawet w święta.

źródła:

Hap W.: Przewodnik po Jaśle i jasielszczyźnie, Jasło, Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego przy wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie i Urzędu Miasta Jasła,2007

https://diecezja.rzeszow.pl

Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa, Warszawa, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, Narodowy Instytut Dziedzictwa