Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Bóbrce

Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza znajduje się na terenie kopalni ropy naftowej w małej, podkarpackiej wsi Bóbrka

           Tu narodził się przemysł naftowy, który zrewolucjonizował świat. W bobrzeckim lesie naturalne wycieki ropy naftowej występowały od dawien dawna, ale dopiero w 1854 roku, kiedy powstała kopalnia - rozpoczęła się eksploatacja przemysłowa trwająca do dziś. Założycielami kopalni, pionierami przemysłu naftowego byli: Karol Klobassa ze Zręcina, właściciel wsi Bóbrka, Tytus Trzecieski - ziemianin i inicjator przedsięwzięcia oraz Ignacy Łukasiewicz - farmaceuta. W 1868 roku w kopalni były już 84 szyby, z których w tymże roku uzyskano 350 ton ropy.

           Łukasiewicz był wybitną osobowością: naukowiec - pionier, który jako pierwszy na świecie wydestylował z ropy naftę, wynalazca wielu innowacyjnych przedsięwzięć technologicznych i przemysłowych - wynalazł lampę naftową, którą po raz pierwszy zapalono publicznie w lwowskim szpitalu na Łyczakowie w 1853 roku. Osobiście reklamował produkty naftowe, biorąc udział w wystawach krajowych i międzynarodowych. Jako że był sprawnym biznesmenem, z czasem dorobił się na ropie naftowej dużego majątku. Wspierał finansowo budowy dróg i mostów, szkół, szpitali, kościoła oraz ruchy narodowo-wyzwoleńcze. Stanął na czele Krajowego Towarzystwa Naftowego. Na kopalni Bóbrka założył tzw. Kasę Bracką czyli system ubezpieczeń pracowników kopalni. W Chorkówce (której był właścicielem) założył Szkołę Koronkarską dla dziewcząt, którą prowadziła jego żona. W 1873 roku papież Pius IX za działalność charytatywną nadał Łukasiewiczowi tytuł Szambelana Papieskiego i odznaczył go Orderem Św. Grzegorza. Już za życia Ignacy Łukasiewicz zaczął tworzyć na miejscu kopalni muzeum przemysłu naftowego. Sam oznaczył teren i ufundował w 1872 roku pamiątkowy obelisk z napisem: "Dla utrwalenia pamięci założoney kopalni oleyu skalnego w Bóbrce w roku 1854--Ignacy Łukasiewicz".

           Na terenie kopalni znajduje się tzw. Dom Łukasiewicza z 1865 roku. Wewnątrz zobaczymy aptekę urządzoną na wzór XIX-wieczny z oryginalnymi aptecznymi przyborami oraz laboratorium apteczne. W budynku zgromadzono kolekcję lamp naftowych, fotografii oraz ekspozycję geologiczną. Dostępny jest również gabinet - dworski salonik, gdzie na ścianach wiszą portrety Łukasiewicza i jego żony, który wypełniony jest meblami ze zniszczonego dworku Łukasiewiczów w Chorkówce.

           Spacerując po 20 hektarowym skansenie zobaczymy unikatowe urządzenia związane z przemysłem naftowym, rafineryjnym i gazowniczym. Są tu oryginalne narzędzia i urządzenia służące do drążenia szybów - kopanek, wiercenia otworów czy makiety obrazujące historię narodzin polskiego przemysłu naftowego i pierwszych prac górniczych. Do najbardziej unikalnych i bezcennych zabytków muzealnych Bóbrki należą obiekty pochodzące z czasów Łukasiewicza. Zachowały się dwa oryginalne szyby naftowe z XIX wieku - "Franek" i "Janina". Kopanka "Franek" została wykonana ręcznie do głębokości 50m., a później pogłębiona za pomocą wiertnicy ręcznej do głębokości 150m. Kopanka "Janina" również wykopana ręcznie do głębokości 132m., następnie pogłębiona wiertnicą ręczną do głębokości 250m. i jest eksploatowana do dziś.

           Cennym obiektem muzealnym jest warsztat mechaniczny z 1864 roku o drewnianej konstrukcji, który służył do obsługi wierceń metodą udarową wraz z maszynami obróbczymi oraz drewniana kuźnia kopalniana z 1856 roku wyposażona w dwa paleniska z cegły, skórzanego miecha i starych narzędzi kowalskich. Zobaczymy również zrekonstruowaną wiertnicę ręczną z 1862 roku służącą do wierceń płytkich otworów metodą udarową. Charakterystycznym obiektem dla Bóbrki jest wiertnica polsko-kanadyjska ulokowana na końcu terenu muzeum. Turyści mogą zwiedzać salę ekspozycji rafineryjnych i dystrybucji produktów naftowych, sterownię instalacji destylacji rurowo-wieżowej oraz przepływomierze, odmierzacze paliw i dystrybutor paliw z 1934 roku.

           W 2018 roku kopalnia została wpisana na listę pomników historii w ramach akcji "100 Pomników Historii na stulecie odzyskania niepodległości".

źródła:

Kozłowski A: Kalendarium Polskiego Przemysłu Naftowego, Wydział Geologii UW, 10 X 2003( dostęp 2021-08-23)

Skansen naftowy w Bóbrce, "Nowiny Rzeszowskie" Nr 213 z 7 IX 1962, s.4

100 Pomników Historii na 100-lecie odzyskania niepodległości MKiDN -2018 (dostęp 2021-02-20)

Dzimira-Zarzycka K: Kalifornia w Galicji Ignacy Łukasiewicz, nafta i wynalazki (internet)