Dawna synagoga w Sandomierzu

           Synagoga w Sandomierzu została wzniesiona zapewne w 1758 po spaleniu się poprzedniej. Zdewastowana przez Niemców podczas II wojny światowej. W latach 70.tych przeprowadzono remont, obecnie mieści się tu oddział Archiwum Państwowego.

           Budynek jest orientowany, murowany i otynkowany. Ma rzut zbliżony do kwadratu. Elewacje są trójosiowe, rozczłonkowane lizenami. Dach łamany typu krakowskiego, lekko rozpłaszczony, drzwi żelazne, kute.

            Sala męska nakryta jest sklepieniem klasztornym z głębokimi, nieregularnymi lunetami, o spływach wspartych na pilastrach. Między pilastrami są wysokie arkadowe wnęki, w nich półkoliście zamknięte, rozglifione okna. W środkowym przęśle ściany ołtarzowej znajduje się okienko okrągłe. Wewnątrz zachowały się resztki polichromii XVIII-wiecznej, zamalowanej późniejszą, z 2. połowy XIX wieku.

           Od północy do bożnicy przylega dawny dom kahału, dobudowany zapewne w 1. połowie XIX wieku. Jest on murowany, piętrowy, na rzucie prostokąta. Dach ma trójspadowy, z okapem od północy. Wnętrze zostało przebudowane. Nie istnieje już brama koło domu, prowadząca dawniej na podwórze - w typie barokowym, z wygiętym daszkiem nad arkadowym otworem.

źródła

1. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. III, z. 11 – powiat sandomierski, Warszawa 1962

2. J. Zub, Sandomierz - stare miasto, Tarnobrzeg 2004