Pałac Wodzickich w Igołomi

Pałac był pierwotnie siedzibą rycerską Boturzyńskich herbu Łzawa, a później wszedł w posiadanie Wodzickich, Przerembskich i Morstinów.

           Obecny pałac został wzniesiony na przełomie XVIII/XIX wieku przez Wodzickich (Franciszka lub jego córkę Annę Przerębską). Jest klasycystyczny (jeden z pierwszych w tym stylu, bez wcześniejszych naleciałości), jego projekt przypisuje się Dominikowi Merliniemu, Jakubowi Kubickiemu, a przede wszystkim Chrystianowi Piotrowi Aignerowi.

            Położony jest w rozległym ogrodzie krajobrazowym ze starym drzewostanem.

            Murowany, od zajazdu (północy) piętrowy, podpiwniczony, natomiast od ogrodu (południa) wskutek spadku terenu ma wysokie sutereny. Prostokątny, z ryzalitem od tyłu i portykiem od frontu. Ryzalit u dołu jest półkolisty, u góry wieloboczny, zwieńczony attyką z wazonami (z rzeźbionymi syrenami). Portyk z czterema kolumnami jońskimi i trójkątnym frontonem. Ściany ryzalitu, suteren i narożniki budowli pokryte są neorustyką. Pod dachem obiega ją wokół gzyms koronujący na kroksztynach. Okna na parterze są wysokie, nad nimi gzyms na konsolach, pod nimi płyciny podparapetowe z meandrami. Okna na piętrze są kwadratowe, niewielkie. Nad głównym wejściem i przylegającymi do niego oknami westybulu biegnie plastyczny fryz z motywem fali. Po bokach pałacu znajdują się jednobiegowe schody. Dach jest czterospadowy, z charakterystycznym, centralnie umieszczonym, szerokim a niskim kominem.

            Rzut pałacu dąży do symetrii, a w części środkowej do połączenia formy kwadratu z kołem. Na parterze, na osi jest przedsionek o ściętych wewnętrznych kątach. Okrągły salon przechodzi przez obie kondygnacje i wysuwa się wspomnianym wyżej ryzalitem. Po bokach są po dwa trakty pokojów, przedzielone w części wschodniej korytarzem. W narożniku północno-zachodnim jest pokój owalny, w narożniku południowo-wschodnim dwubiegowa klatka schodowa, z zakrętem. Piętro jest dwutraktowe, przedzielone korytarzem.

            Sztukaterie w niektórych wnętrzach są dziełem Fryderyka Baumanna. Ściany salonu rozczłonkowane są pionowo ośmioma płycinami wykonanymi w stucco lustro (imitacja marmuru). Natomiast w poziomie - plastycznym fryzem z motywem antycznych gryfów, który przecina podziały pionowe na 3/4 ich wysokości. W utworzonych w ten sposób polach u dołu znajdują się płytkie, prostokątne wgłębienia z wnękami na drzwi, kominek i piec, u góry - wgłębienia półkoliste, albo ślepe, albo przeprute okienkami. Salon przykryty jest sklepieniem w formie spłaszczonej kopuły z fasetą, zdobionym sześciobocznymi i romboidalnymi kasetonami z rozetami. Posadzka jest wzorzysta, z gwiazdą pośrodku. Nad marmurowym kominkiem wisi stiukowa płaskorzeźba ,,Offrande à Esculape” (adoracja Eskulapa), powyżej orzeł napoleoński, w wieńcu laurowym.

            W sąsiadującym z salonem gabineciku znajduje się cokół z płaskorzeźbionych, antycznych sfinksów i faseta z liści akantu, na suficie rozeta. Podobne rozety są w pokoju jadalnym i sypialnym. Ściany sypialni podzielone są skromnie ornamentowanymi ramami stiukowymi na pola, pierwotnie wypełnione tkaniną. Kominek w hallu i dwa piece na piętrze są klasycystyczne.

źródła:

T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. 1 - woj. krakowskie, z. 8 - powiat miechowski, Warszawa 1953